Aktualności

Snopek mirry z Ogrodu Getsemańskiego

Data publikacji: sobota, 15-03-2025

„Płaczą rzewno Aniołowie,

A któż żałość ich wypowie…”

„Chłodne od zmierzchu powietrze wypełnia się głośnym nawoływaniem dzwonu.

I nagle słyszę, jak kościół zaczyna oddychać organową muzyką i śpiewem.

Z bocznych jego naw, ze środka zaczynają wznosić się słowa: „Gorzkie żale przybywajcie...”

Głosy kołyszą się jak gałązki wierzby na wietrze, łączą w tonację molową, są miękkie i zarazem smutne.

Wydaje się, że chcą się dźwignąć, wyprostować, ale pod ciężarem rozpaczy opadają na kamienną posadzkę.

Jest w nich powolny, miarowy, jednostajny krok udręczonego człowieka, jest i akt skruchy. Śpiew płynie...”

Szkoła czułej kontemplacji i empatycznego trwania przy osobie cierpiącej.

Jednym z wyrazów owej wrażliwości jest XVIII-wieczne nabożeństwo Gorzkich Żali,

których głównym celem jest rozważanie Męki Chrystusa oraz medytacja nad cierpieniem Jego Bolesnej Matki.

13 marca 1707 roku – w pierwszą niedzielę Wielkiego Postu w kościele pw. Świętego Krzyża w Warszawie

po raz pierwszy zostały one uroczyście odprawione a to dzięki Księżom Misjonarzom św. Wincentego á Paulo.

Dziś trudno było by sobie wyobrazić okres Wielkiego Postu bez tego popularnego w Polsce nabożeństwa.

Czym zatem są i jakie mogą mieć znaczenie?

Gorzkie Żale to zbiór pieśni o męce Pana Jezusa śpiewanych w ramach nabożeństwa pasyjnego,

połączonego z wystawieniem Najświętszego Sakramentu i kazaniem pasyjnym, które

są tradycją wyłącznie polską. Stanowią arcydzieło liryki religijnej. Składają się one z trzech części a

rozpoczyna je Pobudka, która przyzywa wiernych do refleksji nad cierpieniem Jezusa.

Następnie odczytana jest intencja, czyli prośba o łaski poprzez pośrednictwo Męki Pańskiej. 

Hymn wspomina o tragedii krzyża i męce Jezusa, a Lament duszy to wyraz współczucia i żalu nad Jego cierpieniem.

W drugiej części Rozmowa duszy z Matką Bolesną wierni oddają się kontemplacji bólu Maryi.

Całość kończy antyfona Któryś za nas cierpiał rany, która podsumowuje wartość,

sens cierpienia Jezusa, przypominając o Jego ofierze i miłości. 

Tekst Gorzkich Żali zachował oryginalne, staropolskie brzmienie.

Jednak niemal w każdym kościele w Polsce istnieje wiele wariantów melodycznych,

przy czym wszystkie one zachowują związek z wersją pierwotną.

Gorzkie Żale, dwa słowa - smutki, dwie zadumy nad Synem i Matką, dwa dialogi,

wypadkowa pobożności pokoleń Polaków, naszych praojców, którzy odznaczali się nabożeństwem ku

Męce Chrystusowej. A może czas dobrego, świadomego przygotowania do Paschy,

do odnowienia naszego chrześcijaństwa ?

Ostatecznie to modlitwa dla każdego, która może stać się formą „duchowej terapii” w tych wszystkich

sytuacjach życiowych, w jakich znajduje się współczesny zagubiony człowiek, bo jak obiecał sam Pan Jezus:

Ilekroć przy nabożnym rozpamiętywaniu męki Mojej serdecznie, kto westchnie,

tylekroć wdzięcznie łagodzi rany Moje.

W tejże też chwili wypuszczam strzałę miłości w serce jego.

Zaprawdę powiadam, że kto by z nabożeństwa ku męce Mojej choćby jedną łzę uronił,

tak mi jest miłym, jak gdyby za mnie podjął męczeństwo...